Bloedmaan

Bloedmaan 27 juli 2018. Foto Hans Zwiers

Een bloedhete dag eindigt met een bloedmaan. De media hebben ons al de hele week lekker gemaakt met deze benaming van een totale maansverduistering en met mooie bijgewerkte telescoopfoto’s. Na zonsondergang ga ik op weg. Het is nog steeds warm, zo’n 28 graden, terwijl de zon reeds onder is. Zoals gewoonlijk de stad maar uit om een horizon te kunnen zien. Het is druk overal. Op het roodborsttapuitenpad langs de spoorlijn, waar ik normaal alleen fiets, rijden oudere echtparen, jonge mensen slenteren rond, gaan  picknicken in de gele berm.

Waar is die maan ? Met het ondergaan van de zon moet ook de verduisterde maan opgekomen zijn. Maar waar ? Ik blijf turen naar de horizon. Oost-zuid-oost was het toch ? Ik neem een afslag en kom terecht op een zeer duister beukenlaantje. Wel mooi, het inktzwarte loof boven mijn hoofd en de geelverdorde weilanden die in het laatste licht oplichten, verderop het silhouet van paarden. Wat koeler is het hier. Een mevrouw die haar auto inpakt, groet me vriendelijk, maar achter de boerderij besef ik dat ik verkeerd gereden ben. Terug, achter de rode achterlichtjes van haar auto aan.

Nog steeds geen maan hoewel ze allang boven de horizon moet zijn. Verder de stad uit, over een nieuw fietsviaduct, een grote boog die verlicht is als een kermisattractie. Overal zitten mensen te wachten, lijkt het wel. Op de brug over de wetering staan een aantal meisjes naast hun fiets, kijkend op hun telefoon. Eentje houdt haar telefoon omhoog. Verrek, daar is ze !

Even verderop zelf ook afgestapt. Een grote vage majestueuze bruinoranje cirkel boven de bomen uit, tegen een donkerblauwe hemel. Niks geen bloed. Misschien heb ik er onderweg zelfs al over heen gekeken want ze staat al vrij hoog. Fotograferen wordt niks. In de verte is een boer is nog aan het werk met een machine. Honden in de buurt blaffen naar elkaar. Hoog boven mijn hoofd een licht object dat nog door de zon beschenen wordt in een gestage baan, zonder knipperende lichtjes : een satelliet ? het ISS ?

Terug naar de stad. De mensen staan vooral op bruggen en viaduchten. Als ik langsfiets hoor ik een teleurgestelde jonge man. ‘Is het de hele dag fokking helder geweest, krijg je dit !’ Volgens mij is het helder, gezien de sterren en een heldere Mars, schuin onder de maan. (Wel een bloedmars ! ) De maan is natuurlijk wel verduisterd nu ze in de schaduw van de aarde staat en het afgelopen uur was het nog steeds niet helemaal donker. Maar dat verandert nu snel en de maan neemt een oranje tint aan. In het park nog steeds mensen op het gras, met hun blauw oplichtende schermpjes lijken ze op vuurvliegjes langs een landweggetje in Italië. Zien ze de maan wel ?

Na elven wordt een witte punt aan de linkerzijde van de maan zichtbaar die een steeds grotere boog vormt. De verduisterde helft wordt overstraald en de maan verliest langzaam kleur.

Deemstering

Nieuwe maan en Venus of Mercurius langs de IJssel

Gisteravond weer naar de dijk, al in de astronomische schemering, denk ik. De zon is allang onder. Het is verschrikkelijk koud. Waarschijnlijk houd ik het buiten maar een half uur vol. Ik moet zo nu en dan toch mijn handschoenen weer aan ook al kan ik dan de knopjes op mijn camera niet goed bedienen. Wie mooie dingen wil maken, moet pijn lijden. Welke planeet staat daar zo helder boven de brug. Venus als Avondster ?

Wandelende vrouwen kijken pas naar de maan als ze mij zien fotograferen. ‘Jaaaaaaa, wat mooi, die zonsondergang met dat maantje daar zo…’ Vorig jaar hadden deze populieren nog wat zijtakjes, dat maakte de compositie wat levendiger. Als ik verder rij richting de dijk, bekijk ik de bomen, stam voor stam, maar nee, niks, allemaal kaal.

Bovenop de dijk is het nog veel kouder. Ik moet mijn capuchon opdoen. De bitterkoude oostenwind schudt aan mijn camera en het statief. Dat zal wel weer niks worden met die foto’s. Dan maar niet. Het is hier prachtig.

Tussen de toren van Hattem en de brug veel lichtjes aan de overzijde van de rivier, in allerlei kleuren. Zijn het er steeds meer ? Wat gebeurt daar in de uiterwaarden ? Even lijkt het of er nog een heldere planeet te zien is aan de westelijke avondhemel. Mercurius, de snelle boodschapper van de goden, die even langskomt ? Het zijn niet de auto’s op de A28 die naar huis willen. Recht boven me, voor de sterren langs, de twinkelende lichtjes van vliegtuigen, afwisselend wit en rood. Dat wordt nog wat als Lelystad Airport wordt geopend, het is nu al druk in de lucht. Ik hoor de trein komen. Met enige regelmaat kruipen de verlichte ramen over de brug, op en af. Een groep joggers met gele hesjes en rode lichtjes om hun arm komt de dijk op. Met mijn zwarte jas en capuchon moet ik bovenop de dijk als een silhouet van de Dood tegen de schemerhemel hebben geleken. Zonder zeis maar met statief. Terwijl zij hier zo dapper bezig zijn voor een gezond leven. Ze groeten en rennen kletsend voorbij.

Geen vogels vanavond. En helemaal alleen. Boven de rivier hangt een mistlaag die blauw opglanst in het laatste licht. Of is het ijs ? Mijn camera vangt het niet. Het display laat een hemel zien met veel blauw en rood, niet alle nuances oranje, geel en groen die mijn oog nog wel kan onderscheiden. Wat een ruimte om mij heen. Ik ben een maanpaneel.

Op stap met de Bloemetjesbrigade

Aletta Jacobs 164

9 februari 2018, de 164ste verjaardag van Aletta Jacobs. Op stap met de Bloemetjesbrigade. Naar een bitter koud Amsterdam waar sneeuw wordt verwacht. Net zo koud als vorig jaar bij de standbeelden voor Aletta Jacobs in Sappemeer en Groningen.
Het bloemenstalletje dat vroeger bij de brug stond is weg, de bloemenwinkel dichtbij gesloten. Door het Vondelpark waar een toeriste de sneeuwklokjes fotografeert. Eindelijk een bloemenstalletje in een zijstraat. ‘De bloemen zijn duur,’ zegt de bloemenkoopman, ‘vanwege Valentijnsdag. Alles is voor de export.’
Het pand aan de Tesselschadestraat 15 dat vroeger woonhuis en dokterspraktijk van Jacobs was, wordt verbouwd. Overal staan busjes, en een grote afvalcontainer. Iemand is bezig met de voorgevel. De oplaadpaal voor electrische auto’s en de dansfoto’s die er in 2013 nog waren, zijn verdwenen.
Op de plaquette, in 1959 onthuld, de tekst : ‘In dit huis heeft gewoond en gewerkt doctor Aletta H. Jacobs. Zij was de eerste vrouw die aan een Nederlandse hogeschool de doctorstitel behaalde. Zij heeft de weg bereid voor diegenen die na haar komen. Vrouwen der komende geslachten zijn haar grote dank verschuldigd.’
Haar archief werd in oktober 2017 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco geplaatst. Het laatste standbeeld is onthuld in 2015 in het Vredespaleis in Den Haag, een geschenk van de Nederlandse afdeling van de Women’s International League for Peace and Freedom vanwege haar verdiensten als vredesactiviste. Koninginnen uitgezonderd heeft Aletta Jacobs vandaag de dag misschien wel de meeste beelden en plaquettes in Nederland.

Op 6 februari 2019 besteedde de Universiteitskrant van de RUG aandacht aan de komende verjaardag van Aletta.